Ekwiwalent za wyjazdy gospodarcze. Czy i kiedy gmina może wypłacić?
Wójt Gminy Sidra zwrócił się do RIO w Białymstoku z prośbą o interpretację przepisów dotyczących wypłaty ekwiwalentu strażakom ratownikom OSP. Wójt pyta o to czy za wyjazdy gospodarcze powinien być wypłacany strażakom ratownikom OSP ekwiwalent pieniężny. Co na to RIO?
Na początku sierpnia br. do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku wpłynęło zapytanie od Wójta Gminy Sidra o to, czy w świetle przepisu art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 roku (Dz.U. z 2024 r. poz. 233) o ochotniczych strażach pożarnych za wyjazdy gospodarcze OSP powinien być wypłacany ekwiwalent pieniężny.
W ostatnim kwartale strażacy ochotniczej straży pożarnej uczestniczyli w zabezpieczeniu imprezy gminnej, którą zapisali w karcie ewidencji udziału w działaniach ratowniczo-gaśniczych. W związku z art. 3 ustawy o ochotniczych strażach pożarnych jest to jedno z zadań ochotniczych straży pożarnych.
– napisał Cezary Możejko, wójt Gminy Sidra nakreślając kontekst swojej prośby.
Wójt Możejko zwrócił też uwagę, że do wyjazdów gospodarczych zalicza się także: wyjazd do usunięcia śniegu z dachu szkoły, imprezy gminne profilaktyczne z pokazem sprzętu oraz prezentacją kursu pierwszej pomocy. Przytoczył również przykład kierowcy zatrudnionego na umowę o pracę, który wykonał wyjazd serwisowy, w celu wymiany oleju w samochodzie strażackim i odnotował ten wyjazd w ewidencji działań ratowniczo-gaśniczych. Czy należy wypłacić mu za to ekwiwalent?
Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku potraktowała to pytanie priorytetowo, bowiem odpowiedź na nie pojawiła się już 7 sierpnia, a więc po dwóch dniach od wpłynięcia zapytania. Jak wskazano w odpowiedzi ustawa o ochotniczych strażach pożarnych w art. 15 ust. 1 określa, że strażak ratownik OSP, niezależnie od otrzymywanego wynagrodzenia, otrzymuje ekwiwalent pieniężny za uczestnictwo w działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu.
Z przywołanego przepisu, który enumeratywnie wymienia działania, nie wynika, by ekwiwalent pieniężny przysługiwał za uczestnictwo w zabezpieczaniu imprez gminnych, uczestnictwo w usuwaniu śniegu z dachów szkół, udział w imprezach gminnych z pokazem sprzętu oraz prezentacją kursu pierwszej pomocy czy wyjazdy serwisowe samochodów ratowniczych. Są to zadania, które nie mieszczą się w wymienionych we wskazanym przepisie działaniach czy akcjach ratowniczych, szkoleniach ani ćwiczeniach.
– czytamy w stanowisku podpisanym przez Ewę Czołpińską, zastępcę Prezesa RIO Białystok.
Czy oznacza to, że strażacy nie mogą otrzymywać ekwiwalentu za wspomniane wyżej wyjazdy?
Tu z pomocą przychodzi stosunkowo nowy przepis ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, a mianowicie art. 15a. Pojawił się on wraz z zeszłoroczną nowelizacją ustawy o ochotniczych strażach pożarnych i zaczął obowiązywać od 8 września 2023 roku.
Zgodnie z jego treścią:
Rada gminy może, w drodze uchwały, przyznać ekwiwalent pieniężny strażakom ratownikom OSP za wykonywanie zadań innych niż wymienione w art. 15. W uchwale wskazuje się te zadania oraz wysokość i sposób ustalenia ekwiwalentu pieniężnego.
W opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku:
ekwiwalent pieniężny strażakom ratownikom OSP za wskazane w piśmie działania przysługuje jeżeli mieszczą się one w katalogu zadań określonych przez Radę Gminy w odrębnej uchwale podjętej na podstawie art. 15a przywołanej ustawy.
Jak ustalił PortalStrazaka.pl, Rada Gminy Sidra po raz ostatni przyjęła uchwałę ekwiwalentową w marcu br., czyli jeszcze w zeszłej, wydłużonej kadencji władz samorządowych. I chociaż radni mogli wówczas skorzystać z przepisu art. 15a ustawy o ochotniczych strażach pożarnych, to za podstawę prawną przyjęli jedynie przepisy art. 15 ust. 1 oraz ust.1a ustawy o OSP. Co za tym idzie druhom z tej gminy przysługuje ekwiwalent za udział w działaniu ratowniczym lub akcji ratowniczej, a także ćwiczeniu i szkoleniu oraz za udział w działaniach polegających na zabezpieczeniu rejonu właściwej jednostki PSP. Ekwiwalent otrzymają również kandydaci na strażaka ratownika OSP, którzy uczestniczą w szkoleniu podstawowym przygotowującym do udziału w działaniach ratowniczych.
Jak podkreślono, powyższa opinia białostockiej RIO nie ma charakteru wiążącej opinii prawnej.
